Εκκλησία και πολιτική

Τον τελευταίο καιρό παρακολουθώ έκπληκτος, να φουντώνει και πάλι η συζήτηση περί εκκοσμίκευσης του κράτους. Λες και το ερώτημα δεν έχει λάβει ήδη καταληκτική απάντηση από τα ίδια τα πράγματα. Λες και η συμφωνία της πολιτείας με την εκκλησία να κοιτάζει ο καθένας τα δικά του, έπαψε να ισχύει. Θα μου πείτε, στην Ελλάδα ποτέ δεν έγινε πράγματι κάποια τέτοια συμφωνία. Θα σας πω κι εγώ ότι, ανήκωμεν εις την δύσιν και ότι laïcité και δύση πάνε πακέτο, θα μου απαντήσετε κι εσείς ότι στη Βρετανία ακόμη προβλέπονται θέσεις για κληρικούς στη βουλή των λόρδων και η βασίλισσα είναι η κεφαλή της αγγλικανικής εκκλησίας και γενικώς έτσι δεν θα βγάλουμε άκρη. Όμως πρέπει να βγάλουμε άκρη. Επειδή η θεοκρατία και επικίνδυνη είναι και παραμονεύει.

Έχοντας μεγαλώσει τη δεκαετία του '70 και του '80, όπου η σημασία της θρησκείας στην καθημερινότητά μας ήταν δευτερεύουσα και κοινωνική μάλλον, παρά θεολογική, θεωρούσα ότι το θέμα είχε λήξει. Η ζωή κυλούσε ερήμην της εκκλησίας, η συμμετοχή μας συνήθως περιοριζόταν στον επιτάφιο, την ανάσταση και τη μαγειρίτσα και η θρησκεία έδειχνε να μπαίνει αργά και σταθερά στο περιθώριο. Τα τελευταία χρόνια όμως, η εισβολή του ισλάμ στη δύση, φέρνει και πάλι στην επιφάνεια μια μισοτελειωμένη συζήτηση που κάποτε πρέπει να τελειώνει. Επειδή το διακύβευμα είναι σοβαρό και πρέπει επιτέλους να αποφασίσουμε τι σόι κοινωνίες θέλουμε, πολιτισμένες ή θρησκευτικές; Ή και τα δύο; Και τα δύο γίνεται;

Μια εξαιρετική αφορμή για να ξεκινήσουμε αυτή τη συζήτηση μας την δίνει ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, με την επιστολή που είχε στείλει στον κ. Γαβρόγλου τον σεπτέμβριο του 2017 όπου έγραψε μεταξύ άλλων:

"Προκαλοῦνται εὔλογες ἀπορίες: ἀπό τήν ἀπαγόρευση νά ὑποχρεωθεῖ κανείς νά ἀποκαλύψει, παρά τή θέλησή του, τά θρησκευτικά του φρονήματα, θά φθάσουμε στήν ἀντίστροφη ἀπαγόρευση τοῦ δικαιώματος νά καθιστᾷ ὁ καθένας ἐμφανές τό θρησκευτικό του συναίσθημα στό δημόσιο χῶρο;
...

Θά ἐνθυμεῖσθε πώς τόν Μάιο τοῦ 2009 στό ἄκουσμα τῆς εἰδήσεως ὅτι κατά τή διάρκεια σωματικοῦ ἐλέγχου ἀπό ἀστυνομικό σέ μουσουλμάνο καταστράφηκαν σελίδες τοῦ Κορανίου, πού εἶχε μαζί του ὁ ἐλεγχόμενος, εἶχαν προκληθεῖ βίαια ἐπεισόδια στό κέντρο τῆς Ἀθήνας, πρίν κἄν ἐξακριβωθοῦν οἱ συνθῆκες τοῦ περιστατικοῦ.

Οἱ κρατικοί κανόνες λοιπόν, πού προστατεύουν τήν κοινωνική εἰρήνη ἀπό τίς προσβολές τοῦ ἑνός τῆς θρησκευτικῆς πίστεως τοῦ ἄλλου, ἔχουν παρόντα καί ἰσχύοντα λόγο ὑπάρξεως"
(Πηγή: iefimerida.gr )

Για να προστατευτεί η κοινωνική ειρήνη, λοιπόν, να σεβόμαστε το ιερό βιβλίο των μουσουλμάνων. Δεν απασχολεί τον αρχιεπίσκοπο ότι το κοράνι προστάζει τον πιστό να κάνει επιθετικούς πολέμους εναντίον των απίστων, να τους  σκοτώνει, σταυρώνει, ακρωτηριάζει, υποδουλώνει και εξευτελίζει ανηλεώς. Ότι σκοπός του ισλάμ είναι να κυριαρχήσει και να εγκαταστήσει ισλαμικό καθεστώς παντού. Του αρκεί, έτσι γενικώς, να σεβόμαστε τα θρησκευτικά φρονήματα του άλλου. Πιθανόν να θεωρεί ότι το κοράνι είναι ένα βιβλίο πολιτισμικής αναφοράς μάλλον, όπως έχει γίνει η αγία γραφή, και το περιεχόμενό του δεν επηρεάζει την τάση της μουσουλμανικής κοινότητας. Αν πράγματι η σκέψη του είναι αυτή, οι εξελίξεις τον διαψεύδουν.

Ήδη στη Βρετανία λειτουργούν θρησκευτικά δικαστήρια όπου ιμάμηδες δικάζουν με βάση τη σαρία. Η μουσουλμανική κοινότητα εισήγαγε δηλαδή στη Βρετανία το βάρβαρο νομικό της σύστημα από το οποίο μόλις φέτος δόθηκε η δυνατότητα στους μουσουλμάνους της Ελλάδας να γλυτώνουν καταφεύγοντας σε αστικά δικαστήρια αν θέλουν. Ανάλογα φαινόμενα παρατηρούνται και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, ο ακαδημαϊκός Christian de Moliner, (πηγή: causeur.fr) προκειμένου να αποφευχθεί ένας εμφύλιος που βλέπει να έρχεται, προτείνει το διαχωρισμό των πολιτών σε δύο κοινότητες, τους μουσουλμάνους για τους οποίους να ισχύει ισλαμικό καθεστώς, και τους υπόλοιπους. Επειδή η μουσουλμανική κοινότητα δεν δείχνει να θέλει να ενσωματωθεί στην κοσμική γαλλική κοινωνία. Προτείνει δηλαδή να ισχύσει στη Γαλλία ότι πάνω - κάτω ισχύει και στη μέση ανατολή, όπου δεν υπάρχει κράτος που να μην εφαρμόζεται, σε κάποιο βαθμό, θρησκευτικός νόμος.

Τα θρησκευτικά δικαστήρια δεν είναι ο μοναδικός τρόπος που βρήκε η θρησκεία για να αλώσει μέχρι πρότινος κοσμικές κοινωνίες. Στη Σουηδία προσφάτως εκδόθηκε δικαστική απόφαση από αστικό δικαστήριο, με την οποία ένας άνδρας, μουσουλμάνος στο θρήσκευμα, δικαιώνεται για τον ξυλοδαρμό της επίσης μουσουλμάνας γυναίκας του επειδή, αντίθετα με τα ισλαμικά έθιμα 1. "μετά τον ξυλοδαρμό της η γυναίκα απευθύνθηκε στην αστυνομία και όχι στην οικογένειά της και αυτό μείωσε την αξιοπιστία της (!)", 2. "η οικογένεια του άντρα ήταν καλύτερη απ τη δική της" και 3. επειδή "συνηθίζεται γυναίκες να καταγγέλλουν κακοποίηση προκειμένου να αποκομίσουν οφέλη για τις ίδιες." (Πηγή: the local) Παρόμοια περιστατικά βλέπουμε και στη Γερμανία και την Ιταλία.

Στον ευρύτερο κοινωνικό χώρο η ελευθερία του λόγου και της έκφρασης την περίοδο που διανύουμε, απειλούνται με πρόσχημα την διατήρηση της κοινωνικής ειρήνης και αποτέλεσμα την επανεισαγωγή, δια της πλαγίας, νόμων περί βλασφημίας, ακόμη κι εκεί που είχαν καταργηθεί. Τις προάλλες στη βρετανία μια κοπέλα που κάνει κριτική στο ισλάμ από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κατήγγειλε στην αστυνομία ότι είχε δεχτεί απειλές κατά της ζωής της. Η απάντηση που πήρε ήταν ότι πρέπει να καταλάβει πως "κάποιες επιλογές έχουν κόστος και κακώς αποφάσισε να κάνει κριτική στο ισλάμ".

Στη σημερινή ευρώπη δηλαδή υπάρχει, στην κορυφή μια δράκα ανεξέλεγκτων δικτατόρων που συνεδριάζουν πίσω από κλειστές πόρτες και επιβάλλουν πολιτικές στα κράτη μέλη, και στη βάση ορδές θεοκρατών με διακηρυγμένο σκοπό να κυριαρχήσουν και να επιβάλλουν μια ισλαμική θεοκρατία. Μάλλον ήρθε η ώρα να ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά στο ισλάμ για να γνωρίσουμε τον εχθρό.

Από μια σκοπιά η κατάσταση, όσο και να μην επιτρέπει εφησυχασμό, δεν είναι και τόσο τραγική, τουλάχιστον σε ότι αφορά το ισλάμ και ίσως και τη θεοκρατία γενικότερα. Το θετικό για τη δύση είναι ότι έχει χριστιανική ιστορία. Τα όποια συναισθηματικά βαρύδια της είναι συνυφασμένα με το χριστιανισμό. Οπότε της είναι εύκολο να διακρίνει τη βλακεία και τη βαρβαρότητα στο ισλάμ χωρίς να την εμποδίζει τυφλή πίστη. Χωρίς αυτή την τυφλή πίστη, το ισλάμ καταρρέει εύκολα, φυσικά και αβίαστα.

Από τον πρώτο κιόλας στίχο του το κοράνι φέρνει μπροστά μας τον θεμελιώδη ισχυρισμό και των τριών θρησκειών που βασίζονται στον αβραάμ: ότι υπάρχει κάποιος που μιλάει για λογαριασμό κάποιου άλλου, του θεού, που είναι ποιητής ουρανού και γης. Δημιουργός. "Στο όνομα του αλλάχ...". Έτσι ξεκινάει το κοράνι. "Στο όνομα του αλλάχ..."

Το να μιλάει κάποιος στο όνομα κάποιου άλλου είναι ήδη ένα πρόβλημα. Όχι ότι δεν τόχουμε ξαναδεί. Ξέρουμε διάφορες περιστάσεις στην καθημερινότητά μας, όπου κάποιος μιλάει στο όνομα κάποιου άλλου. Ο δικηγόρος μιλάει στο δικαστή στο όνομα του πελάτη. Ο ηθοποιός στη σκηνή μιλάει στο όνομα του ρόλου. Ο (ανώνυμος) δούλος του Πολέμαρχου μιλάει στο Σωκράτη στο όνομα του αφέντη του. Το παιδάκι τηλεφωνεί στο μπαμπά στη δουλειά "να φέρει ψωμί γυρίζοντας" στο όνομα της μαμάς. Σε κάθε περίπτωση όμως η εξουσιοδότηση μπορεί να διαπιστωθεί. Ο δικαστής να δει το συμβόλαιο του δικηγόρου, ο θεατής ξέρει ότι ο ηθοποιός δεν θα έβγαινε στη σκηνή χωρίς συμφωνία με το θιασάρχη, ο Σωκράτης ξέρει προσωπικά τον Πολέμαρχο και ο μπαμπάς θα ζητήσει να μιλήσει με τη μαμά αν το παιδάκι του ζητήσει εκτός από ψωμί να φέρει "...παγωτά, καραμέλες και τούρτα". Τι γίνεται όμως με τον Μωάμεθ; Τον Αβραάμ; Τον Μωυσή; Διαπιστώνεται η εξουσιοδότησή τους; Όχι. Εδώ την εξουσιοδότηση την αντικαθιστά η πίστη. Δηλαδή η έμμεση αποδοχή ότι, για τον πιστό η γνώση προηγείται της μάθησης. Το σημείο αυτό είναι καίριο.

Ο αλλάχ του ισλάμ είναι ο γνωστός θεός. Ο ένας και μοναδικός και κυρίαρχος της εκδίκησης (3:4). Δημιουργός του ουρανού και της γης και οτιδήποτε άλλου βρίσκεται οπουδήποτε στον κόσμο. Κατά το κοράνι μάλιστα στο θεό χρωστάμε ακόμη και το ότι μπορούμε να χτίζουμε σπίτια (16:80), τα ράβουμε τα ρούχα που φοράμε (16:81) ακόμη ακόμη και τα μονοπάτια που περπατάμε, τα οποία έβαλε στη γη εκείνος αυτοπροσώπως για να βρίσκουμε το δρόμο μας (21:31)!

Κι όμως. Κατά το κοράνι πάντα, αυτός ο θεός, που έχει δημιουργήσει τα πάντα και γνωρίζει τα πάντα, ακόμα και τις πιο κρυφές μας σκέψεις και αποκάλυψε μαγικά αυτή τη γνώση στον άνθρωπο μέσω του Μωάμεθ, φαίνεται να αγνοεί ότι η γη είναι στρογγυλή, ότι ο ουρανός δεν είναι στέρεος θόλος κι ότι για να γεννηθεί ένα παιδί χρειάζεται κάτι παραπάνω από το σπέρμα που θα σπείρει ο άντρας στο χωράφι του, τη γυναίκα (!) (2:223). Στο κοράνι θεωρείται θαύμα ότι δεν υπάρχουν ρωγμές στον ουρανό (50:6) ο οποίος δεν πέφτει στο κεφάλι μας, είτε ολόκληρος (22:65) είτε κομμάτια του (34:9), επειδή τον κρατάει στη θέση του ο αλλάχ. Θαυματουργά. Ίσως με αόρατες κολώνες (13:2, 31:10)

Η βλακεία που βρίσκεται στο κοράνι βγάζει μάτι. Κι όμως. Αν προσπαθήσει να συζητήσει κανείς λογικά με έναν πιστό μουσουλμάνο, θα αντιμετωπίσει ό,τι κι αν προσπαθήσει να συζητήσει λογικά με έναν πιστό χριστιανό: όλα τα σημάδια του ανθρώπου που, μπροστά στη γνωστική του ασυμφωνία, καταφεύγει σε ό, τι λογικό και συναισθηματικό τερτίπι του επιτρέπει η ευφυΐα, του προκειμένου να διατηρήσει αλώβητη την ιδέα που έχει αποφασίσει ότι πρέπει να διατηρηθεί. Επειδή αν αυτή η ιδέα καταρρεύσει το ψυχικό κόστος γι αυτόν θα είναι δυσβάστακτο. Στην περίπτωση του ισλάμ μάλιστα στο ψυχικό κόστος πρέπει να προστεθεί και το κοινωνικό κόστος και ο κίνδυνος για την ίδια τη ζωή του αποστάτη.

Πώς μου ζητάς αρχιεπίσκοπε με τη μακρυά γενιάδα να σεβαστώ ένα κείμενο τόσο βλακώδες, τόσο κραυγαλέα ψεύτικο; Γιατί να μην το διακωμωδήσω; Μα, επειδή το ισλάμ, όπως και ο χριστιανισμός, καλλιεργεί στον αποχαυνωμένο πιστό την ιδέα ότι σκοπός της ζωής είναι να δοξάζεται ο θεός/πατέρας/αφέντης. Και το κρίσιμο σημείο για το ιερατείο είναι ακριβώς αυτό: να διαιωνιστεί η ιδέα ότι ο άνθρωπος είναι συνειδησιακά και υπαρξιακά δούλος και ό,τι απολαμβάνει στη ζωή είναι δώρο του θεού.

Μέχρι τελευταία μπορούσαμε να λέμε ότι όλα αυτά είναι βλακώδη μεν, ίσως και γραφικά, αλλά όχι επικίνδυνα. Επειδή γνωρίζουμε ότι η κοινωνική εξέλιξη είναι αργή διαδικασία, μέχρι πρότινος θεωρούσαμε ότι είχαμε το περιθώριο να περιμένουμε ώσπου η θρησκεία να σβήσει στις κοινωνίες μας αργά και φυσικά. Αλλά με την ανοιχτή επίθεση του ισλάμ δεν έχουμε πλέον τέτοιες πολυτέλειες.

Στο κοράνι δεν είναι μόνο οι ξεκάθαροι στίχοι που προστάζουν τον πιστό να σκοτώνει τον άπιστο όπου τον πετύχει. Ολόκληρο το κείμενο είναι μια κλιμάκωση προς αυτό το στόχο. Όπως ο άπιστος δαιμονοποιείται συστηματικά, το ίδιο συστηματικά καλείται ο πιστός να τον πολεμήσει "στο δρόμο του αλλάχ". Δηλαδή με σκοπό να εγκαταστήσει ένα ισλαμικό κράτος όπου υπάρχουν άνθρωποι.

Για να μην καταντήσουμε σαν το αφγανιστάν ή το ιράν οφείλουμε να αντιδράσουμε. Κι αν με την αντίδρασή μας πάρει η μπάλα και τα απομεινάρια της χριστιανικής θεοκρατίας, τόσο το καλύτερο